بیماری کیفوز یا گوژپشتی چیست؟
بیماری کیفوز که به عنوان قوز کمر نیز شناخته میشود، به حالتی از ستون فقرات گفته میشود که در آن ناحیه بالای پشت بیش از حد خم شده و قوس غیرطبیعی به خود میگیرد. این انحنا میتواند به دلایل مادرزادی، عوامل محیطی یا به علت مشکلات دیگری همچون پوکی استخوان یا آسیبهای نخاعی رخ دهد. کیفوز ممکن است از لحاظ شدت و تأثیر بر فعالیتهای روزانه متفاوت باشد و در برخی موارد نیاز به درمانهای جدیتری داشته باشد.
آشنایی با انواع گوژپشتی
بیماری کیفوز یا گوژپشتی دارای انواع مختلفی است که ممکن است به علل مختلفی در بدن بروز پیدا کنند. در ادامه با سه دسته اصلی این بیماری آشنا خواهید شد:
• کیفوز وضعیتی (Postural Kyphosis): این نوع کیفوز به دلیل وضعیت نادرست بدن و عادات بد در نشستن و ایستادن ایجاد میشود و معمولا در دوران نوجوانی بسیار شایع است. با اصلاح وضعیت بدن و انجام حرکات اصلاحی کیفوز یا پشت گرد، میتوان این نوع کیفوز را بهبود بخشید.
• کیفوز شوئرمن (Scheuermann's Kyphosis): این نوع کیفوز به دلیل تغییرات ساختاری در مهرهها و به خصوص در دوران رشد رخ میدهد. در این حالت، مهرهها به شکل گوهای تغییر شکل میدهند و باعث افزایش قوس غیرطبیعی ستون فقرات میشوند. درمان کیفوز شوئرمن ممکن است شامل ترکیبی از فیزیوتراپی، استفاده از بریس و در موارد شدید، جراحی باشد.
• کیفوز مادرزادی(Congenital Kyphosis): این نوع کیفوز به دلیل مشکلات مادرزادی در ساختار مهرهها از زمان تولد وجود دارد و ممکن است نیاز به جراحی داشته باشد. درمان کیفوز مادرزادی معمولاً پیچیدهتر است و نیاز به مراقبتهای تخصصی دارد.
علل و علائم بروز بیماری کیفوز
همانطور که گفته شد بروز بیماری کیفوز به دلیل مشکلاتی است که در ستون فقرات بدن ایجاد میشود؛ اما آشنایی با علل و علائم بروز این بیماری میتواند در پیشگیری و درمان آن موثر باشد. در ادامه برخی از علل ایجاد و نشانههای این بیماری ذکر شده است:
• وضعیت نادرست بدن: قرار گرفتن در حالت نشستن و ایستادن نادرست به مدت طولانی میتواند باعث قوس غیر طبیعی ستون فقرات شود.
• بیماریهای دژنراتیو: بیماریهایی مانند پوکی استخوان و دیسک کمر میتوانند منجر به کیفوز شوند.
• عوامل ژنتیکی: برخی افراد به صورت ژنتیکی مستعد به کیفوز هستند.
• آسیبها: آسیب به ستون فقرات، مانند شکستگی مهرهها، میتواند منجر به کیفوز شود.
• عوامل محیطی: عواملی مانند وزن زیاد کیف مدرسه در کودکان میتواند منجر به ایجاد کیفوز شود.
علائم ایجاد گوژپشتی یا بیماری کیفوز نیز عبارتند از:
• درد و ناراحتی در ناحیه پشت کمر؛
• کاهش ارتفاع و خمیدگی بیش از حد بدن؛
• کاهش قابلیت حرکت و انعطافپذیری ستون فقرات؛
• خستگی و ضعف عمومی؛
• در موارد شدیدتر، مشکلات تنفسی و گوارشی نیز ممکن است بروز کند؛
روشهای درمان کیفوز و گوژپشتی
در صورت تشخیص پزشک در بروز علائم گوژپشتی باید به سرعت به دنبال بهترین روش درمان این بیماری باشید. پزشک معالج با معاینه فیزیکی ستون فقرات میتواند نوع بیماری را تشخیص داده و بهترین روش درمان را به شما پیشنهاد دهد. درادامه به روشهای کلی درمان کیفور خواهیم پرداخت:
• فیزیوتراپی: تمرینات تقویتی و کششی که توسط فیزیوتراپیست تجویز میشود. این تمرینات شامل حرکات اصلاحی کیفوز و حرکات اصلاحی گوژپشتی است که به تقویت عضلات پشتی و بهبود وضعیت بدن کمک میکنند.
• استفاده از بریس: به ویژه در کودکان و نوجوانانی که هنوز در حال رشد هستند، استفاده از بریس میتواند به اصلاح انحنای ستون فقرات کمک کند.
• تغییرات در سبک زندگی: اصلاح عادات نشستن، ایستادن و استفاده از صندلیهای ارگونومیک میتواند به کاهش علائم کیفوز کمک کند.
• داروها: مصرف مسکنها و ضدالتهابها برای کاهش درد و التهاب ممکن است مفید باشد.
• درمانهای جراحی: در موارد شدید کیفوز که به درمانهای غیرجراحی پاسخ نمیدهند، جراحی ممکن است لازم باشد. این شامل روشهای مختلفی مانند فیوژن مهرهها و اصلاح ساختاری ستون فقرات میشود. درمان قوز کمر با جراحی نیاز به مراقبتهای بعد از عمل و پیگیری دقیق دارد.
حرکات اصلاحی کیفوز برای درمان قطعی
حرکات اصلاحی برای درمان کیفوز و گوژپشتی نقش بسیار مهمی در بهبود قوس غیر طبیعی ستون فقرات و تقویت عضلات پشتی ایفا میکنند. این تمرینات به بهبود وضعیت بدن، کاهش درد و افزایش انعطافپذیری کمک میکنند. در این بخش، حرکات اصلاحی مختلف برای درمان کیفوز به تفصیل توضیح داده میشود.
تقویت عضلات پشت کمر
نحوه اجرای تمرین به این صورت است که در حالت چهارزانو قرار بگیرید. یکی از دستها و پای مخالف را به آرامی از زمین بلند کنید تا به موازات بدن قرار بگیرند. چند ثانیه نگهدارید و سپس به موقعیت اولیه بازگردید. این تمرین به تقویت عضلات مرکزی بدن و پشتی کمک میکند و باعث بهبود ثبات و وضعیت ستون فقرات میشود.
تمرینات تعادلی با توپ
برای انجام این تمرین روی توپ تعادلی بنشینید و پاها را به عرض شانه باز کنید. به آرامی بدن را به جلو و عقب حرکت دهید تا تعادل خود را حفظ کنید. این تمرین به تقویت عضلات مرکزی بدن و بهبود تعادل کمک میکند که برای حمایت از ستون فقرات بسیار مهم است.
تمرین پیلاتس رول آپ
در حالت خوابیده به پشت، پاها را صاف کنید و دستها را به سمت سقف بلند کنید. به آرامی بدن را از زمین بلند کنید و به حالت نشسته درآیید و سپس دوباره به حالت خوابیده بازگردید. این تمرین به تقویت عضلات شکم و کمر و بهبود انعطافپذیری ستون فقرات کمک میکند.
کلام آخر درباره درمان کیفوز یا گوژپشتی
همانطور که در این مطلب به آن اشاره شد، کیفوز یا گوژپشتی یکی از مشکلات شایع ستون فقرات است که میتواند به دلایل مختلفی ایجاد شود. شناخت انواع کیفوز و علل آن، اولین قدم در مسیر درمان است. با توجه به شدت بیماری، روشهای مختلفی برای درمان وجود دارد که از تمرینات اصلاحی تحت نظر مربی با تجربه و ماهر تا جراحیهای پیچیده را شامل میشود. انجام حرکات اصلاحی کیفوز، حرکات اصلاحی پشت گرد و تغییر سبک زندگی میتواند به طور موثری در بهبود وضعیت و کاهش علائم این بیماری کمک کند. توجه به نشانههای اولیه و مشورت با متخصصان میتواند از پیشرفت کیفوز جلوگیری کرده و کیفیت زندگی فرد را بهبود بخشد.